„A zenekarok szeretnek Debrecenben koncertezni, de kevesen inspirálódnak igazán a városban”
Szerző: Szénási Miklós | szenasi.miklos@dehir.hu Közzétéve: 2020.08.15. 11:00 | Frissítve: 2020.08.15. 11:00
Debrecen – Így látja a Campus Fesztivál programigazgatója, a Hangfoglaló program mentora, számos kisebb, alulról jövő zenei kezdeményezés elindítója. Süli Andrással koncertekről, kreativitásról, zenéről és zenei stratégiáról beszélgettünk.
Az idei koncertnaptárakat alaposan átírta a járvány, nagyon más lett ez az év, mint korábban elképzeltük. Ennek ellenére Süli András mégis bizakodó, és úgy érzi, zenére mindig szükség lesz.
Dehir.hu: Gondolta márciusban, milyen lavina indul el, s hol lesz a vége, amikor sorra bezártak a helyszínek és elmaradtak a programok?
Süli András: Visszagondolva, tényleg egyik hétről a másikra történtek a dolgok. Az egyik pillanatban a vírus még csak egy távoli, de legalábbis tőlünk földrajzilag nagyon messze jelentkező problémának tűnt – aztán egyszer csak megjelent és felülírt mindent, amit erről az évről gondoltunk. Úgy fogalmaznék, hogy nagyon hamar kapcsolnunk kellett fejben – és felkészülni a legrosszabbra lélekben. Egy olyan helyzettel szembesültünk, amire a mi életünkben még nem volt példa. A külföldi példákat is megfigyelve elég hamar nyilvánvalóvá vált, hogy 2020-ban sem a zenei klubélet, sem a fesztiválszezon nem lesz teljes értékű, legfeljebb abban voltak kérdőjelek, hogy eljön-e az a pillanat egyáltalán idén, amikor legalább részben újraindulhat a koncertek világa.
Dehir.hu: A nyitás lehetősége viszont felpörgette a kreativitást is.
Süli András: Az idei évre alighanem úgy fogunk emlékezni, mint a folyamatos újratervezés és improvizáció évére.
Az elég hamar kiderült, hogy a klasszikus fesztiválélményt idén nélkülöznie kell a közönségnek.
Ekkor jött felszínre a Campus Eleven ötlete, ami meg tudott volna idézni a fesztiválhangulatból legalább néhány mozzanatot, a könnyűzene mellett itt is lettek volna egyéb kulturális programok, attrakciók, izgalmas látványelemek. Az élet végül ezt is felülírta – maradtak az úgynevezett stadionkoncertek, amelyeken a legnagyobb táborral rendelkező hazai zenekarok adnak egy-egy teljes értékű koncertet szigorúan ültetett, helyre szóló jegyekkel működő nézőtér előtt, valamint a Víztoronykert programjai, ahol a jelenleg hatályos szabály szerinti 500 fős létszámkorláttal rendezünk koncerteket október elejéig – ha a helyzet változatlan marad.
Dehir.hu: Az előttünk álló hetekben, a nyár végén, ősz elején mire számíthat a közönség és a hazai zenésztársadalom?
Süli András: Jelenleg a zenésztársadalom és a közönség is megpróbálja kihozni a maximumot a rendelkezésre álló lehetőségekből. Végre legalább vannak koncertek, ha adott esetben a megszokottnál kisebb létszámmal is – bár azt tudni kell, hogy a vidéki városokban a legtöbb „fesztiválzenekar” stabil közönsége jellemzően egyébként is befér az 500 fős létszámkorlátba. Ami a közeli jövőt illeti: szerintem 2020-ban már mindenki hozzászokott, hogy
semmiben nem lehetünk biztosak, nem tudhatjuk, mit hoz a járványhelyzet és hogyan alakul a kapcsolódó szabályozás akár két hét vagy egy hónap múlva.
Egyetlen szóban összefoglalva: ez a nyár a zenei- és a fesztiválszakmában egészen szürreális.
Dehir.hu: A zenészeket lázban tartja az is, mi vár a könnyű műfajra. Nemcsak miniszteri biztosa van a területnek, hanem stratégiája is, Demeter Szilárd öt és fél év alatt 25 milliárdot költene a területre.
Süli András: Örülök, hogy a médiának köszönhetően megismerhettük a stratégia szövegét és a mögötte álló gondolkodásmódot még azelőtt, hogy a döntéshozók állást foglaltak volna róla. A programok, tervek, szövegek jól láthatóan valódi, lelkiismeretesen dolgozó szakemberek tanácsai, javaslatai alapján álltak össze. Egy dolog biztos:
sok-sok éve beszédtéma a zenei szakmában, hogy nincs egy amolyan igazi „erős ember”, aki a hatalom felé komoly lobbierővel tudná képviselni, amit mondunk.
Bár Demeter Szilárd a karaktere és néhány írói, közírói megnyilvánulása miatt alighanem egy elég megosztó figura, az első ilyen erős ember lehet. Az elmúlt közel egy évben számos (fél)információt és pletykát lehetett hallani arról, hogy valami nagy átalakulás jön a könnyű műfaj körül. Egy ilyen helyzet főleg attól kényelmetlen, hogy létezik egy működő, fejlődő struktúra, amelybe elég sok ember beletette a szívét-lelkét és amelynek a sorsa hirtelen bizonytalanná vált. A Hangfoglaló Program immár hatodik éve nyújt egyfajta kapaszkodót, felépítve egy, a kérdésben említettnél jóval kisebb összegből gazdálkodó pályázati rendszert, amely segítette például az induló, pályájuk elején lévő előadókat, a klubok életben maradását vagy az exportképes magyar zenekarok bemutatkozását külföldön. Ha az új könnyűzenei stratégia és az azt végrahajtó stáb megőrzi ezeket az értékeket amellett, hogy a korábbinál szélesebb erőforrásokat biztosít a zenei élet számára, én nagyon boldog leszek.
Dehir.hu: Szükségszerű, hogy az állam „belenyúljon” a könnyűzenébe?
Süli András: Egy ideális állapotban az állam nem „nyúl bele” a könnyűzenébe, viszont más művészeti ágakhoz és kreatív alkotói tevékenységekhez hasonlóan megteremt egy olyan támogató ökoszisztémát, amelyben értékes dolgok jöhetnek létre. Senki nem kérdőjelezi meg például, hogy az oktatás elsősorban az állam dolga – azt viszont igen, hogy a könnyűzene is a kortárs kultúra része. Pedig, ha akként kezeljük, nyilvánvalóvá válik, hogy helyet kell neki szorítani az oktatásban. Talán a legfontosabb dolog lenne, ha a hazai könnyűzenei kultúra fejlesztésén gondolkodunk, a gyerekek és a fiatalok zenei szocializációjának fejlesztése. A skandináv országokban láthatunk példákat arra, hogy akár minden iskolában lehet egy felszerelt próbaterem.
Nagy kedvencem egy finn oktatási program, ahol a gyerekek tabletek és egy applikáció segítségével a természet hangjait rögzítik, majd abból készítenek „remixeket”.
A másik, ahol szerintem nagy hiányosság van és szintén az államra hárul véleményem szerint a felelősség: a megfelelő médiafelület biztosítása egy minél inkább széles, változatos zenei kínálat számára.
Dehir.hu: Mit hozhat ez a folyamat az itteni zenészeknek? Vagy akár a közönségnek?
Süli András: A zenészek esetében szerintem egy jól átgondolt program elsősorban több tudást, több tudatosságot és több lehetőséget hozhat. Rengeteget változott a világ, a jó példák mindenki előtt ott vannak az interneten, de én nagyon fontosnak gondolnám, hogy bár a könnyűzene (szemben például a klasszikus zenével) jellemzően nem intézményi keretek között működik – ami nem is baj, hiszen nyilvánvalóan szétfeszítené ezeket a kereteket –, a zenéléssel foglalkozó fiatalok tudjanak hová fordulni segítségért, mentorálásért, tanácsért. A közönség szempontjából szerintem a legfontosabb, hogy egy tudatos zenei nevelés hatása évek múlva egy szélesebb látókörű és nagyobb létszámú közönség formájában is megjelenik. Ez az úgynevezett „közönségfejlesztés” (audience development), amelyet Magyarországon a legtöbb kulturális terület még csak most tanul, a könnyűzenében pedig alig-alig találunk rá példákat.
Dehir.hu: Debrecent az elmúlt húsz évben szívesen emlegettük rockzenei fővárosként. Ehhez mi kell, vagy mi kellene még? Gyanítom, nem elég egy Rocksuli meg a Tankcsapda zenekar.
Süli András: Először is visszatekintenék egy picit: talán még sokan nem hallottak róla, hogy
Debrecennek a vidéki városok között elsőként készült saját koncepciója az öntevékeny zenei élet fejlesztésére.
Ezt a koncepciót 2019-ben raktuk össze, megelőzte egy alapos kutatás, igényfelmérés és jó néhány beszélgetés. A koncepció hivatalosan elfogadott városi anyag lett és ugyan az ebből kiinduló intézkedéscsomag megvalósítását a járvány némileg hátráltatja, a közeljövőben ennek a jótékony hatásait remélhetőleg sok helyi zenész érzi majd. Be kell látnunk, hogy a Tankcsapda óta nem nőtt ki országosan, széles körben ismert zenei formáció innen. A zenekarok szeretnek ugyan Debrecenben koncertezni, de kevesen inspirálódnak igazán a városban. Szerintem a legjobb út az lehet, ha úttörő jellegű, innovatív programokkal a mostaninál sokkal több fiatal kedvét hozzuk meg, hogy vegyen a kezébe hangszert vagy éppen zeneszerkesztő programot, bármilyen hangkeltő eszközt és érezzen rá a közösségi (vagy éppen akár az önálló) zenei alkotás élményére.
Dehir.hu: Egykori zenészként, koncertszervezőként, kulturális területen dolgozó menedzserként milyen jövőt jósol a könnyűzenének?
Süli András: Nem vagyok jós és az idei év arra is megtanított, hogy milyen kegyelmi állapot az, amikor legalább egy-két évre előre tudunk tervezni. A zenei színteret nagyon megviseli 2020, a járvány miatt nagyon sokan vesztették el a munkájukat – csakúgy, mint más szektorokban is. Amiben én hiszek, az a tudatosság, a felkészülés a váratlan helyzetekre és a több lábon állás.
A könnyűzenei szektornak is sokat kell még tanulnia az összefogásról, az érdekérvényesítésről, a forrásteremtésről és az alkalmazkodásról.
Zenére szerencsére mindig szüksége lesz az emberek lelkének. Amikor arc nélküli kommentelők küldik el képletesen, ám kategorikusan a zenészeket mezőgazdasági munkára, mindig eszembe jut: vajon ezek az emberek belegondolnak-e abba, hogy milyen sivár lenne az életük zene nélkül.
HOZZÁSZÓLÁSOK (0)