Múltidéző sétán ismerkedtünk a Debreceni Virágkarnevál történetével
Szerző: Petró Enikő | petro.eniko@dehir.hu Közzétéve: 2020.08.17. 09:55 | Frissítve: 2020.08.17. 11:55
Debrecen – Tudták, hogy a Bem teret valaha Ferenc piacnak hívták? S hogy a Nagyerdő egykor kétes elemek találkozóhelye volt?
A legutóbbi belvárosi sétánk után újabb ikonikus helyszíneket jártunk be az Explore Debrecen munkatársa, Erdei Nóra vezetésével, a Bem tértől kezdve végig a Simonyi úton, majd a Nagyerdei parkon keresztül.
Időközben a történelmi városon kívüli életről és a közelgő virágkarnevál múltjáról is megismerhettünk izgalmas részleteket.
A kétes elemek találkozóhelyéből kedvelt nyaralóhely
Hosszú évszázadokig nem tartozott a debreceniek életéhez a Nagyerdő, ugyanis sétánk kezdőhelye, a Bem tér már a városhatáron kívül volt, így a mai park már bőven kiesett a városlakók látóköréből.
– A város határán kívüli területeken, főleg ahol utak keresztezték egymást, kialakultak piacok, a kereskedők ott adhattaktúl a portékáikon. Ez magával hozta azt is, hogy megjelent a környéken egy-egy kocsma is. Ilyen volt a Bem tér is körülbelül kétszáz évvel ezelőtt, akkoriban Ferenc piacnak hívták – magyarázta Erdei Nóra.
Bár az erdőt már Luxemburgi Zsigmond a városnak adományozta, ennek ellenére évszázadokig csak fakitermelésre használták, nem jártak ki szórakozási céllal a Nagyerdőre.
– Leginkább csak a kétes elemek látogatták, illetve Csokonai is előszeretettel járt oda a tanítványaival, amit a Református Kollégiumban nem is néztek jó szemmel – fogalmazott az idegenvezető.
A 19. században Simonyi József anyagi támogatást ajánlott fel egy sétány megépítésére, amelyet azon a szakaszon alakítottak ki, amely ma a Simonyi út nevet viseli. Ezzel összekötötték a belvárost az erdővel. Debrecen azonban önerőből építette ki az útvonalat, ennek ellenére Simonyi óbester a sétány két oldalára fasort ültetett, valamint a fákat huszárokkal őriztette. (A fasor történetéről itt olvashatnak!)
Miután a városiak birtokba vették a Nagyerdőt, megjelentek a sétányon a gazdag polgárok villái, amelyeket üdülési céllal építettek, nem laktak bennük egész évben. Ezek nagy része még ma is megtalálható a Simonyi úton, egészen a Medgyessy sétányig. (Ha végigsétálunk itt, láthatjuk azt is, a Dienes-család egykori villája mennyire elhagyottan áll.)
Virágos biciklik és felvonulás egy mentőkocsiért
Miután megcsodáltuk az Amerikában is elismerést szerzett Sajó István építész által tervezett két csodálatos art deco villát, Erdei Nóra a közelgő virágkarnevál történelmébe is bevezetett bennünket. Sokan tudhatják, hogy a hagyományos debreceni virágkarnevál története 1966-ban kezdődik, ám már ezt megelőzően, a 20. század elején is voltak hasonló kezdeményezések.
– Nem véletlen, hogy a 40. Debreceni Virágkarneválon elkezdődött egy olyan hagyomány, miszerint virággal díszített biciklik indítják a felvonulást.
1900-ban a Miklós utcán egy kerékpárpálya felavatásának alkalmából virágokkal ékesített biciklikkel vonultak a debreceniek, így a karnevál történelme régebbre nyúlik vissza, mint gondoltuk
– mutatott rá Erdei Nóra.
Ha erre a nemzetközileg is ismert rendezvényre gondolunk, helyszínként talán nem a Simonyi út jut eszünkbe, pedig az idegenvezetőnk azt is elárulta, hogy itt szervezték meg a karnevál másik elődjét, ezúttal már igazi virágkocsikkal.
1905-ben még nem volt mentőkocsija Debrecennek, így ha valakit baleset ért, négy rendőr szállította a sebesültet egy jobb napokat látott hordágyon. Erdei Nóra egy idézettel illusztrálta ezt a jelenetet: "négy rendőr megjelent egy piszkos alkalmatossággal, amely nem annyira hordágy volt, mint inkább Szent Mihály lova".
A mentőegyesület – egy mentőkocsi beszerzésének okán – egy virágkocsi korzót hirdetett a Simonyi úton.
A nyári villák kerítését a tulajdonosok virágba borították, a látogatóknak pedig belépőjegyet kellett váltani. A felvonuló 23 kocsit hasonló módon akkor is zsűrizték és díjazták, az első helyezett Debrecen város kék búzavirággal és sárga akácvirággal díszített kocsija lett. A legnagyobb tapsot azonban a megvásárolt mentőkocsi kapta.
Az 1960-as években az első Debreceni Virágkarnevált a turizmus fellendítésért indították el Béres András, a Debreceni Népi Együttes művészeti vezetője, a Déri Múzeum egykori igazgatója tanácsára, aki Genfben látott hasonlót fesztivált.
Debrecen, a fürdőházak városa
A virágkarneválon kívül népszerű turistacélponttá tette a cívisvárost az új Aquaticum Debrecen Strand, ám ennek az előde, a Nagyerdei Strand előtt is járhattak már a debreceniek fürdőbe.
A városon kívüli területek, és leginkább a Nagyerdő felvirágzásához sokat hozzátett a gazdag földbirtokos és nagyvállalkozó, Szikszay Gyula által létrehozott Margit-fürdő a Füredi úton, 1887-ben.
– Az impozáns, római fürdők mintájára épített komplexumban minden megtalálható volt a kikapcsolódáshoz: ebben a fürdőben volt először a városban sportolásra alkalmas medence, de a vendégek kényelmét biztosították a büfék és pihenőhelyiségek, strand, vízgyógyintézet, inhalatórium, orvosi rendelő, fodrászat, manikűr-pedikűr, valamint saját víztornya és kazánja is volt, a tulajdonos pedig megállapodott a vasúttársasággal, hogy a fürdő vendégei ingyen utazhassanak a villamoson – sorolta Erdei Nóra.
A Margit-fürdő, amely a tulajdonos felesége után kapta a nevét, szomorú sorsra jutott. 1909-ben munkásotthonná alakították át, később a második világháború idején súlyos károkat szenvedett,
1964-ben a munkásőrség székházaként működött, majd lebontották, s ma már négyemeletes házak állnak a helyén.
A fürdők szerelmeseinek szerencséjére Pávai-Vajna Ferenc geológus, amikor kőolaj után kutatott, gyógyvizet talált, így neki köszönhető, hogy Debrecenben megnyithatott a termálfürdő a Nagyerdőn. A szakember ezek után azt szorgalmazta, hogy minél több gyógyulni és kikapcsolódni vágyó vendéget csábítsanak Debrecenbe, és a városból legyen igazi fürdőnagyhatalom.
Az Explore Debrecen következő sétáján augusztus 19-én vehetnek részt, további információkat az eseményben és a Facebookon találnak.
HOZZÁSZÓLÁSOK (0)