Alkonyat az Újkertben – az élet Debrecen felett
Szerző: Dehir.hu | info@dehir.hu Közzétéve: 2014.01.16. 08:13 | Frissítve: 2014.01.17. 10:40
Debrecen – Ifiháznak, ifjúsági háznak és kaptárnak is nevezték azt a tízemeletes lakóházat, amelyik négy városrész határán emelkedik a magasba. A 2-es villamosvonal járművei pedig éppen itt, az épület előtt fognak visszakanyarodni a belváros felé.
A Kartács utca 2. szám alatti garzonház csaknem 170, egyszobás kislakást foglal magában a hosszú folyosói mentén, ugyanakkor három lift, valamint könyvtár és fodrászat is található az épületben. Az Újkert, Nyulas, Sestakert és Egyetemváros nevű övezetek találkozási pontján álló ház megközelítőleg 35 éve épült főként olyan fiataloknak, akik még nem rendelkeztek kellő pénzzel a saját lakás vagy a nagyobb bérlemény megszerzéséhez.
Az utóbbi időszakban az itt lakóknak is nagy türelemre volt szükségük a 2-es villamosvonal építése miatt. Mára azonban már viszonylag rendezett a környezet, és füvesített „biosín” is húzódik a pályán. Az egyik megálló éppen e lakóház mellett lesz, de a következőt is a közeli boltnál alakították ki – nagyjából úgy, ahogyan most még a 31-es buszok helyei követik egymást.
A ház felső szintjéről körbepillantva nemcsak a sín vonala követhető, hanem a Kartács utca is. Ennek neve (és a szomszédos Doberdó utcáé) arra is emlékeztet, hogy a debreceni 39. gyalogezred az I. világháború olaszországi csataterein nagy veszteségeket szenvedett el a gyilkos kartácslövedékektől. A két világháború között aztán ezen a részen kaptak házhelyet a honvédség hivatásos tiszthelyettesei.
Innen tovább pillantva a nyulasi részre, azt a helyet is láthatjuk, ahol a XX. század elejéig városi legelő volt, majd lóversenypálya és repülőtér is működött. Debrecenben 1885-ben kezdtek rendszeres lóversenyeket tartani, s a nyulasi versenytér a Doberdó utcától a mostani transzformátorállomásig terült el. A debreceni repülés kezdetének 1910. május 14. számít, amikor is Szatke Ferenc állami mérnök a saját szerkesztésű, 35 lóerős monoplánjával felemelkedett a nyulasi legelőről.
Ezt öt hónappal később követte az első repülőnap is. A seregszemlén G. W. Hamel, angol pilóta egy Bleriot-monoplánnal háromszor emelkedett a levegőbe a lovaregyleti versenytéren, s mintegy 15 ezer néző éljenezte őt... Nyulastól jobbra hordozva a tekintetünket, egy másik nagy zöld mezőben, az egyetemi sporttelepben gyönyörködhetünk. A DEAC-ot a kommün bukásának napján, 1919. augusztus 1-jén hozták létre a Debreceni Egyetemi Körből kilépett tornászok és az őket támogató közéleti személyiségek.
A klub focistái szeptember 21-én már a DVSC ellen játszottak, s a Loki 5-0-ra győzött. Az egyetem létrejötte előtt egyébként a diákoknak a Debreceni Akadémiai Atletikai Club nyújtott sportolási lehetőséget, s ez tekinthető a Debreceni Egyetemi Atletikai Club elődjének. Az 1906 októberétől működő – és a DTE kötelékéből kivált – DAAC a Református Kollégiumban sportoló ifjúságot fogta össze, de futballtagozata nem volt.
A sporttelep jobbján a Sestakert itteni pereme terül el, a sarkon az egykori gyógyszertári központtal. A korábbi Sexta-kert alakjában az előtag a latin sextus sorszámnévvel azonos, az elsős elemistai jelentést pedig az iskolás korúvá lett gyermekekre utalással nyerhette a szó. A Református Kollégium legalsó osztálya ugyanis a sexta classis volt, a sexták pedig ennek diákjai. A nagyok már járhattak a Nagyerdőre, ám a sexták csak az erdőn inneni, mintegy 300 holdnyi, homokbuckás legelőre mehettek. A kicsik engedélyezett kirándulóhelyén, játszóterén rajta is maradt a Sexta név.
Ezt hivatalosan 1811-ben kapta, amikor kiparcellázták, s szőlős- és gyümölcsöskerteket létesítettek rajta. „Sestakert” a könnyebb és magyarosabb ejtésmód érdekében lett. A Hortobágy közhasznú és mulattató hetilap 1863. szeptember 27-én arról is írt, hogy „jobbra gróf Dégenfeld Imre úr cserepes borháza, s annak szőlőlugasai jelentik a sextadombot, melyen hajdan a Vl-dik osztálybeli gyermekek tanítói felügyelet mellett játszottak”. A Sextadombon volt a Poroszlay úti iskola (az egykori Andaházy Szilágyi Mihály Intézet), valamint villák és kertek is.
Közel járt már az este, amikor nézelődésünkben eljutottunk a Csokonai-gimnáziumig. A neves oktatási intézmény 2006 szeptembere óta működik a Békessy Béla utcában; épületegyüttesét nemcsak felújították és bővítették, hanem meg is szépítették – többek között azokkal a díszablakokkal, amiket Burai István és művésztársai készítettek. A gimnázium látványát fokozta, hogy fölötte az égbe éppen akkor úsztak bele a narancsos árnyalatok.
A lakóházból kilépve pedig mibe botlottunk? Éppen akkor érkezett oda egy kivilágított új villamos...
HOZZÁSZÓLÁSOK (0)