Trónfosztás, őrváros, csata: virtuális kirándulás a szabadságharc korába
Szerző: Dehir.hu | info@dehir.hu Közzétéve: 2012.03.15. 09:00 | Frissítve: 2012.03.15. 13:12
Debrecen – Virtuális tárlatot állított össze az 1848-49-es forradalom és szabadságharc tiszteletére a Debreceni Városi Könyvtár Helytörténeti Fotótára.
Debrecen többszörösen beírta magát az 1848/49-es szabadságharc könyvébe. Először 1849 januárjában, amikor a forradalmi kormány Pest-Budáról ide költözött öt hónapra, és az alföldi település az ország fővárosa lett. Kossuth Lajos ekkor nevezte Debrecent a magyar szabadság őrvárosának.
Az országgyűlés a Református Kollégium oratóriumában ülésezett, és a Nagytemplomban, 1849 április 14-én mondta ki Kossuth a Habsburg-ház trónfosztását és Magyarország teljes függetlenségét. Ez már a harmadik trónfosztás volt a sorban, 1620-ban és 1707-ben is sor került már hasonló aktusra a magyar történelemben.
A debreceniek lehetőségeikhez mérten önkéntesekkel és anyagi javakkal támogatták a kibontakozó szabadságharcot. A város azonban nem csupán dicsőséges pillanatokat élhetett meg: 1849. augusztus 2-án Debrecen nyugati részén zajlott le a szabadságharc egyik döntő csatája. A magyar honvédség egyik fontos elővédje hiába próbált becsülettel helytállni, a Habsburgok szövetségeseként érkező, túlerőben lévő orosz sereg legyőzte Nagysándor József hadtestét.
Természetesen Debrecen 1848/49-hez kötődő emlékezetében ennél több jóval mindent találhatunk. A városban kultusza volt Petőfinek, a forradalom és szabadságharc költőjének. (S ahogy versében is megörökítette: meglehetősen sokat szenvedett Debrecenben...)
Petőfi nevét többek között iskola és tér is őrzi a cívisvárosban. Ahogy kedves hadvezére, a lengyel Józef Bem tábornokét is, akit mi csak magyarosan, Bem apóként emlegetünk. Ez a kemény, szigorú katonatiszt az 1830/31-es lengyel szabadságharc bukása után Párizsba emigrált, 1848-ban pedig Bécsen keresztül érkezett Magyarországra, ahol Kossuth Lajos feltétlen bizalmát élvezte. Ez a lengyel katonatiszt sokat tett a magyar-román megbékélésért és sikerrel lassította az országot megszálló orosz csapatokat, ám a szabadságharc bukását ezzel is csak késleltetni tudta. Bem a bukás után Törökországba emigrált, ahol valószínűleg malária végzett vele 1850-ben.
De utca őrzi Magyarország első alkotmányos miniszterelnöke, Batthyány Lajos gróf emlékét is a szabadságharc őrvárosában.
Ahogy a Fotótár képeit nézegetjük, láthatjuk, az emlékek jó része mára is sokat változott. Itt van például az Andaházy-Szilágyi ház, melynek erkélyéről mondta Kossuth 1849-ben nevezetes beszédét. Azóta az erkélyt elbontották, de ma már a Medgyessy Terem sem itt található.
De majd negyven év telt el azóta is, hogy a Hősök temetőjének emléktábláit megörökítette egy fekete-fehér fotó. Mint ahogy Gáborjáni Szabó Kálmán freskói – melyek a Református Kollégiumban idézik meg a forradalmi időket – ma már színes fényképen kapnának helyet.
S aligha kell többet várni, mint 20-30 évet: a mostani március 15-ék is történelemmé válnak majd, és szerepelhetnek a Fotótár egy majdani összeállításában.
HOZZÁSZÓLÁSOK (0)