Mit tehetnek a debreceniek a madarakért, a sünökért vagy éppen az őzekért?
Szerző: Petró Enikő | info@dehir.hu Közzétéve: 2019.05.05. 11:25 | Frissítve: 2019.05.06. 10:54
Debrecen – Tavasszal újra felélénkült a város állatvilága is. Mit tegyünk, ha azt látjuk, hogy kiesett a fióka a fészekből? Vagy sün gyalogol az úton?
Egyre hívogatóbban ragyog délutánonként Debrecenben is a nap, rügyet bontottak a fák és gyakran találkozhatunk füttyös kedvű rigókkal, éjszaka zsákmányért induló sünökkel vagy éppen a Nagyerdőben brekegő koncertet adó békákkal. Az állatok legtöbbször úgy élnek velünk együtt, hogy észre sem vesszük őket. Azonban, ha mégis beléjük botlunk, sok módon segíthetünk nekik könnyebbé tenni az életüket. Amire viszont nem feltétlenül gondolunk: a túlzott gondoskodás is káros lehet.
A keleti sünre az egyik legnagyobb veszélyt az autók jelentik
- A természetes ökoszisztéma egy összetett, egymásra oda-vissza ható folyamatokból álló rendszer. Így az egyes életközösségek szereplői az emberi beavatkozások mellett is törekednek a számukra optimális életfeltételek megteremtésére, és ha a lehetőség adott, akkor az utódnemzésre. Ebből logikusan következik, hogy a vadon élő állatok – néhány kritikus eset kivételével – önállók. Ezért, ha nem muszáj, akkor a természetes folyamatokba nem szabad beleavatkozni – hangsúlyozta Varga Sámuel, a Természetvédelmi Állattani és Vadgazdálkodási Tanszék munkatársa és a Sündetektor Debrecen egyik alapító tagja.
A tavasz a legtöbb állat számára, így a madaraknak is a párválasztás és az utódnevelés időszaka. Ilyenkor megeshet, hogy pelyhes fiókákat találunk a bokrok aljában. Sok embernek azonnal megesik a szíve a kis gyámoltalan állaton és segíteni szeretne rajta. Azonban ezzel sok esetben az illető többet árthat. Fontos megvizsgálni, hogy sérült-e az állat és mennyire fejlett. A csupasz fiókákat például visszahelyezhetjük a fészekbe. De egy tollas kismadarat, például a fekete rigó fészekhagyó fiókáit a szülei szándékosan „eresztik szélnek”.
- Ez egy speciális utódnevelési módszer – magyarázta Varga Sámuel. – Nem kell aggódni, a szülők továbbra is etetik a bokrok aljában ugráló fiókákat, a fészket pedig azért hagyják el, hogy a ragadozók (például elvadult házi macskák) ne tudják egyszerre elpusztítani a fészekaljat. Ráadásul a fiatal madarak így önállósulnak és a környezetükkel is ismerkednek. Így nagyobb esély van arra, hogy a fiókák jelentős hányada megéli a felnőttkort.
Ahogy beköszönt a jó idő, megjelennek az első gólyák és fecskék is Magyarországon. A kecses gázlómadarak esetében a legfőbb veszélyforrás az áramütés lehet, hiszen legtöbbször villanypóznák tetején kialakított tálcákra építik impozáns fészkeiket. A fecskéket több tényező is veszélyeztetheti. Sokan leverik az eresz alá gondosan megépített fecskelakokat, mivel zavarja őket a madárürülék.
- Ez azért is helytelen, mert ezek a kis állatok milliós nagyságrendben fogyasztanak szúnyogokat – emelte ki a szakember. – Segíthetjük a fészkelésüket azzal, ha műfészket vagy az építéshez szükséges alapanyagokat helyezünk ki számukra. A sokak számára zavaró ürüléket rendkívül egyszerű módon, úgynevezett „fecskepelenkával” foghatjuk fel, amelyet könnyű tisztán tartani. A permetezéssel történő szúnyogirtás is veszélyt jelent, mivel a fecskék a levegőben vadásznak különféle rovarokra. Nem feledkezhetünk meg az egész térséget sújtó aszályról sem, ennek ellensúlyozása miatt különösen fontosak a megfelelően kialakított madáritatók.
Ilyenkor már nemcsak madárfüttytől, hanem turbékolástól is hangos a belváros. A mindenhol megtalálható parlagi galambra sokan negatívan tekintenek, holott az első állatfajok között volt, amelyeket az ember háziasított. Az ő esetükben is a madárpiszok okozza a legnagyobb gondot, ami amellett, hogy elcsúfítja az épületeket, még betegségek hordozója is lehet. Ellenük a legkíméletesebb védekezési módszer az ártalmatlan galambtüske és a madárháló lehet. Ezeket Debrecen számos pontján láthatjuk.
Nem csak a madarak élénkülnek fel tavasszal. A Debrecenben gyakran felbukkanó keleti sünre például a legnagyobb veszélyt az autók jelentik.
- A sün éjszakai állat, éles fény hatására azonban megáll és összegömbölyödik, így nem lehet arra számítani, hogy ha kerékpárral vagy autóval rávilágítunk, akkor továbbáll. A legjobb ilyenkor, ha megállunk és lekapcsoljuk a lámpafényt, ezzel megadva az esély a keleti sünnek a menekülésre – mondta el Sámuel.
A kis sünök május végén jönnek a világra és nyáron már követik az anyjukat az éjszakai vadászatok során. Azonban az is előfordulhat, hogy a kölykök külső hatások miatt azelőtt kénytelenek elhagyni a vackot, mielőtt erre készen állnának, ez viszont nem jelenti azt, hogy árvák lennének. A szüleik feltételezhetően a közelben vannak valahol. Ha mégis úgy tűnik, hogy az állat tényleg magára maradt, testmérete alapján dönthetjük el, hogy rászorul-e a segítségünkre. A két teniszlabdánál kisebb sün még kölyök, ő igen. Az ennél nagyobb állatnál csak akkor van szükség beavatkozásra, ha mozgása kiegyensúlyozatlan, ilyenkor vizet kell nekik adni, ugyanis ez a kiszáradás jele lehet.
Tejet semmiképpen ne itassunk velük, mert minden sün laktózérzékeny!
A másik sztereotípia, hogy a sün gyümölcsöket fogyaszt elsődlegesen, azonban ez egy téves megállapítás, amelyet a népi megfigyelésekre alapoznak. A sün rovarevő kisemlős, fő tápláléka a különböző rovarok, csigák, de nem veti meg a kisebb gerinceseket sem, sőt különféle hüllőket is elejt, akár még a méregfogas kígyók hazai képviselőit, a viperákat is. Így ha ideiglenesen befogadunk egy keleti sünt, vagy szeretnénk számára megfelelő táplálékot kijuttatni, akkor mindenképpen fehérjében gazdag eleséget válasszunk.
Talán a legtöbb jóhiszemű, ám káros gondoskodást az emberektől az őzgidák szenvedik el. A fűben lapuló, síró, patás állat elsőre talán elveszettnek tűnik, ám valójában csak az anyját hívja. Ilyenkor nem kell beavatkozni, az őzsuták táplálkozás idejére elrejtik kicsinyeiket, majd később visszatérnek hozzájuk. Ha lelkes természetjáróként gidára lelünk, ne érjünk hozzá, mert az ember által kibocsátott illatanyagok (feromonok) az őz számára idegenek, így
az emberi érintés következtében a suta legtöbb esetben magára hagyja a gidáját, ami az utód elpusztulásához vezet.
Ha állatbaráttá szeretnénk tenni kertünket, környezetünket, számos ötletet találhatunk az interneten, de akár szakemberek segítségét is kérhetjük. Törekvésünket az állatok minden esetben meghálálják valamilyen módon.
HOZZÁSZÓLÁSOK (0)